Instalacja plików rpm


W tym artykule postaram się opisać jak instalować oprogramowanie na działającym systemie za pomocą Red Hat Package Menedżera (rpm) oraz to co sprawia użytkownikom najwięcej problemów: instalacja ze źródeł.

RPM

Rpm jest menedżerem pakietów (pakiet to archiwum plików, wraz z opisem i wersją pakietu), za pomocą, którego możemy szybko i bezproblemowo dodawać nowe oprogramowanie. Pakiety oprogramowania dzielą się na: binarne, które zostały już wcześniej skompilowane i od razu nadają się do uruchomienia, oraz źródłowe, które sami musimy skompilować, by potem móc odpowiednio wygenerowane programy zainstalować na dysku. Pakiety źródłowe mają wielką zaletę: są zgodne z systemem, na którym zostały skompilowane, ale czasami mogą przysporzyć problemów.

Na początek zajmiemy się instalacją gotowych, binarnych pakietów rpm. Operacja ta nie jest trudna, wystarczy, że na konsoli wpiszemy:
rpm -i nazwa.pakietu.rpm

i po chwili programy zawarte w pakiecie powinny się znaleźć na naszym dysku gotowe do uruchomienia! Aby wiedzieć jak przebiega proces instalacji można skorzystać z innych opcji: -v podaje nazwę instalowanego aktualnie pakietu, co w przypadku instalacji tylko jednego jest zbędne, natomiast -h za pomocą znaczka # wskazuje nam postęp instalacji. Opcje -v i -h powinny być wydawane razem z -i w postaci:
rpm -ivh nazwa.pakietu.rpm

Czasami zdarza się, że chcemy uaktualnić pakiet znajdujący się na naszym dysku. Nie musimy najpierw usuwać starego (system nie pozwoli nam na instalowanie nowej wersji na starszej!), możemy jednak skorzystać z funkcji Upgrade, która sama usunie poprzednie wersję i zainstaluje nowe. Aby zainstalować nowy pakiet na istniejącej starszej wersji wystarczy wydać polecenie:
rpm -U nazwa.pakietu.rpm

Możemy tutaj korzystać także z opcji -v i -h.

Odinstalowywanie pakietów:

Tak samo łatwo jak instalowanie programów odbywa się ich usuwanie. Wydajemy komednę:
rpm -e nazwa.pakietu.rpm

i już nie mamy na dysku niechcianego programu. Czasami zdarza się, że rpm nie chce usunąć nam pakietu gdyż istnieją zależności pomiędzy programem do odinstalowania, a innymi programami. Nie należy odinstalowywać programów, które są wymagane, ale czasmi zdarza sie, że musismy to zrobić. Wystarczy do opcji odinstalowania dodać argument --nodeps, który nie pozwoli rpm`owi szukać zależności.
rpm -e --nodeps nazwa.pakietu.rpm

To byłyby wszystkie najważniejsze informacje potrzebne do rozpoczęcia korzystania z pakietów. Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę, bądź podstawowe argumenty Ci nie wystarczają zajrzyj do manuala wpisując man rpm.

Pakiety źródłowe.

Oprócz gotowych do zainstalowania pakietów binarnych istnieją także gotowe zestawy ze źródłami noszące rozszerzenie *.src.rpm. Przed ich zainstalowaniem należy je skompilować. Cała operacja jest bardzo prosta, jednak wymaga, aby w naszym systemie były odpowiednie biblioteki, kompilatory. Zazwyczaj są to: make, bin86, egcs oraz glibc-devel. Konieczne mogą okazać się także pakiety kernel-headers oraz kernel-source. Jeśli wszystkie wymagane pakiety mamy w swoim systemie czas przejść do kompilacji. Najpierw kopiujemy pakiet.src.rpm do katalogu /usr/src/redhat/SOURCE. Następnie wchodzimy do tego katalogu i wydajemy polecenie
rpm --rebuild nazwa.pakietu.src.rpm

Teraz należy odczekać trochę czasu (w zależności od wielkości programu i szybkości naszego komputera). Na naszym ekranie będą pojawiać się różnego rodzaju komunikaty podawane najpierw przez komendę ./configure, następnie już komunikaty kompilacji. Podczas tego procesu nie powinien wystąpić żaden błąd! Kompilacja kończy się komunikatem +exit 0. Jeśli doszedłeś do tego momentu, gratuluję. Skompilowałeś właśnie swój pakiet, który leży teraz w katalogu /usr/src/redhat/RPMS/i386 (czasami może to być i586, i686). Wystarczy go tylko zainstalować, jak to zrobić czytaj wyżej :-)

ps. rozmieszczenie katalogów typowe dla redhat`a, inne dystrybucje np. suse powinny mieć podobnie, ale tego nie wiem :-)

Instalowanie programów źródłowych!

Instalowanie programów ze źródeł to metoda wymagająca od uzytkownika znacznie więcej wiedzy i zaparcia niż rpm`y. Bardzo często wyskakują komunikaty o błędzie, ale nie z winy programistów lecz z winy użytkowników, którzy zazwyczaj nie posiadają odpowiednich bibliotek oraz nie czytają zbyt dokladnie dokumentacji dostarczanej wraz z programem. Dochodząc do wprawy i zbudowania odpowiednio przystosowanego systemu kłopoty te znikają. Ale wszystko po kolei. Mamy sobie program spakowany do archiwum z rozszerzeniem *.tar.gz, aby go rozpakować wydajemy polecenie:
tar -zxvf program.tar.gz

Następnie wchodzimy do katalogu z rozpakowanymi plikami i czytamy wszsytkie pliki, które mogą zawierać przydatne podczas instalacji informacje. Najczęściej nazywane są one INSTALL lub README. Warto także przejrzeć dokumentacje jeśli takowa istnieje. Jeśli w plikach tych nie wyczytamy żadnych informacji, które nakazują nam ustawienie jakichś parametrów (np. katalogu gdzie się będzie program znajdował), możemy uruchomić skypt, który za nas sprawdzi czy wszystkie potrzebne programy i biblioteki mamy zainstalowane. W tym celu wydajemy polecenie:
./configure

Na ekranie pojawiają się komunikaty, jeśli wszystkie warunki zostaną spełnione configure tworzy pliki Makefile, dzięki którym będziemy mogli skompilować nasz program. Gdy configure zakończy działanie (oczywiście nie powinno być żadnych błędów), możemy przejść do kompilacji. Wydajemy polecenie:
make

i czekamy, czekamy ... (od czego zależy ile będzie tych czekamy już napisałem :-))

Tak samo jak w przypadku configure także polecenie make nie powinno zwrócić nam żadnego błędu. Jeśli wszystko przebiegło bez zakłóceń możemy zainstalować program w systemie kopiując jego pliki w odpowiednie miejsca poleceniem:
make install

Co robić gdy dostajemy błędy? Przede wszystkim nie załamywać się :-) Na początek sprawdzić czy wszystkie wymagane programy i biblioteki mamy na dysku. Bardzo często zdarza się, że wybija nam się błąd, że plik jakistam.h nie znaleziony. Należy wtedy sprawdzić czy na pewno mamy zainstalowane pliki nagłówkowe kernela oraz jego źródła! Jeśli to nie pomoże należy jeszcze raz przeczytać dostarczone z programem opisy instalacji, w ostateczności można napisać do autora programu :-).

Przegląd nakładek graficznych na menedżer RPM:

GnoRPM - jest to jeden z najładniejszych frontedów dla rpm`a. Współpraca z tym programem jest bardzo przyjazna, szczególnie wtedy gdy chcemy poprzeglądać zainstalowane pakiety. Program pozwala na omijanie powiązań, a główną zaletą jest eleganckie wyświetlanie szczegółowych informacji o pakietach. GnoRPM pozwala także na wyszukiwanie plików (lokalnie i w internecie) oraz na ich instalowanie wprost z netu!.

Kpackage - jest to program napisany dla środowiska KDE, występujący w polskiej wersji językowej pod bardzo fajną, lecz trochę dziwną nazwą: pakiety :-). Jego GUI nie jest może, aż tak miłe dla oka jak GnoRPM, ale program prezentuje się całkiem przyzwoicie. Po kilknięciu na pakiet pojawia się jego dokładny opis, a po wybraniu zakładki Lista plików program przedstawia wszystkie pliki wchodzące w skład pakietu.

art został sciongnienty z strony http://www.linux.sky.pl/teksty/install.html